มนุษย์ก่อให้เกิดภาษา และภาษาก็ก่อให้เกิดวัฒนธรรม น้อง ๆ สงสัยกันหรือไม่คะว่ามนุษย์ วัฒนธรรมกับภาษา เกี่ยวข้องและเชื่อมโยงกันได้อย่างไร บทเรียนในวันนี้จะพาน้อง ๆ ไปเจาะลึกถึงเรื่องราวที่ว่านี่กันค่ะ ถ้าพร้อมแล้วเราไปเรียนรู้กันเลยค่ะ

 

มนุษย์ วัฒนธรรมกับภาษา

 

วัฒนธรรม คืออะไร

วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น รากศัพท์ในภาษาละตินมีความหมายว่าการเพาะปลูก แต่ไม่ได้ใช้แค่ในเชิงเกษตรกรรม แต่จะรวมไปถึงการปลูกฝังในด้านต่าง ๆ ทั้งให้การศึกษา ความเคารพ ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนเป็นสิ่งที่มนุษย์เปลี่ยนแปลง ปรับปรุงขึ้นเพื่อความเจริญงอกงามในวิถีชีวิตมนุษย์ในส่วนรวมที่สามารถถ่ายทอดและเลียนแบบกันได้

 

ความแตกต่างทางวัฒนธรรม

 

 

ที่ตั้ง มนุษย์อาศัยอยู่ในที่ต่างกันออกไป ก่อให้ประเพณีและวัฒนธรรมที่ต่างกัน เช่น ประเทศไทยที่เป็นประเทศที่อยู่ในเขตร้อนทำให้มีประเพณีสงกรานต์

ภูมิอากาศ ภูมิอากาศที่แตกต่างกันจะมีความเป็นอยู่ที่ต่างกันออกไป เช่น ชนชาติที่อยู่ในเขตมรสุม การออกหาอาหารจะเป็นหน้าที่ของสมาชิกคนใดคนหนึ่งเท่านั้น

ความอุดมสมบูรณ์หรือความแร้นแค้น มนุษย์จะมีค่านิยมและลักษณะนิสัยแตกต่างกันออกไปตามสภาพความอุดมสมบูรณ์หรือความแร้นแค้น เช่น กลุ่มชนชาติที่อยู่ในที่อุดมสมบูรณ์ก็จะมีความสุขสบาย ไม่ต้องพยายาม ใช้ชีวิตง่าย ๆ และรู้จักแบ่งปันเพราะไม่เดือดร้อน ในขณะที่กลุ่มชนชาติที่แร้นแค้นจะหวงแหนสมบัติที่ได้มาเพราะหามาอย่างยากลำบาก เป็นต้น

กลุ่มชนแวดล้อม วัฒนธรรมของกลุ่มชนที่ได้รับผลกระทบจากกลุ่มชนแวดล้อมที่ต้องการแสดงถึงอำนาจ เช่น กลุ่มชนที่บังเอิญไปตั้งถิ่นฐานใกล้ชนกลุ่มใหญ่ที่มีอำนาจมากกว่าก็ต้องระวังไม่ให้เกิดเหตุการณ์กระทบกระทั่งกัน

นักปราชญ์หรือประมุขของกลุ่มชน ค่านิยมในแต่ละวัฒนธรรมนั้นแตกต่างกัน หากว่าในกลุ่มชนชาติใดมีนักปราชญ์ที่เผยแพร่ความรู้ หรือมีประมุขดี วัฒนธรรมก็จะแตกต่างกับกลุ่มชนชาติที่ไม่มีนักปราชญ์หรือมีประมุขแย่

 

ภาษา

 

คำว่าภาษามาจากคำในภาษาสันสกฤตว่า ภาษฺ ตรงกับคำในภาษาบาลีว่า ภาสา ความหมายตามรากศัพท์เป็นคำกริยา แปลว่า กล่าว พูด หรือ บอก ซึ่งเมื่อนำมาเปลี่ยนรูปเป็น ภาษา ในภาษาไทย จะทำหน้าที่เป็นคำนาม มีความหมายว่าคำพูด หรือ ถ้อยคำ

 

ความสัมพันธ์ระหว่าง วัฒนธรรมกับภาษา

 

 

ภาษาสร้าง ธำรง และพัฒนาวัฒนธรรม

ภาษาทำให้วัฒนธรรมถูกพัฒนาและคงอยู่ในสังคมผ่านการสืบทอดไม่ว่าจะด้วยวิธีการบอกเล่า จดบันทึกลงกระดาษหรือแผ่นหิน เพราะมีภาษาเราจึงมีตรากฎหมาย ซักถามข้อเท็จจริง มีสถาบันศาล นอกจากนี้เรายังใช้ภาษาในการบัญญัติจนทำให้มีศาสนาขึ้นมา ทำให้เห็นว่าภาษาเป็นตัวสร้างวัฒนธรรม ซึ่งคนรุ่นหลังก็สามารถนำมาปรับเปลี่ยนให้เหมาะกับยุคสมัย เป็นการส่งต่อไปให้คนรุ่นหลังได้เช่นเดียวกัน

ภาษาสะท้อนวัฒนธรรม

ภาษา เป็นตัวสะท้อนความคิดของผู้พูด ซึ่งแตกต่างกันแล้วแต่วัฒนธรรมและถิ่นที่อยู่ อย่างในประเทศไทยเองก็มีหลายภูมิภาค ทำให้มีหลายสำเนียง โดยภาษาของแต่ละภูมิภาคนี้จะมีลักษณะเฉพาะทั้งการออกเสียง คำศัพท์ หรือแม้แต่ในภูมิภาคเดียวกันบางพื้นที่ก็ยังออกเสียงและมีคำศัพท์ที่ต่างกันออกไป ซึ่งตรงนี้เองที่ทำให้เห็นชัดเจนว่าความแตกต่างของวัฒนธรรมทำให้ภาษามีความเปลี่ยนแปลงไปตามพื้นที่นั้นๆ

 

 

ภาษากับวัฒนธรรมมีอิทธิพลต่อกัน

ภาษากับวัฒนธรรมมีอิทธิพลต่อกัน สังคมหรือวัฒนธรรมในชนชาตินั้น ๆ ให้ความสำหรับกับเรื่องใด ก็จะมีข้อบังคับเพิ่มขึ้น อย่างการใช้ระดับภาษาในสังคมไทย ทำเห็นว่าคนไทยให้ความสำคัญกับลำดับขั้นทางอายุโดยจะเห็นได้ว่ามีการกำหนดชื่อเรียกลำดับเครือญาติอย่างละเอียด แตกต่างกันทั้งฝ่ายพ่อและฝ่ายแม่ รวมไปถึงคำราชาศัพท์ที่ใช้ลดหลั่นกันไปตามฐานะทางสังคม มีการกำหนดคำต้องห้าม ที่เป็นคำไม่สุภาพ ให้เปลี่ยนไปใช้คำที่รื่นหูเพื่อเป็นมารยาททางสังคม

 

ภาษาเป็นระบบสัญลักษณ์ที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อตอบสนองการดำเนินชีวิตในสังคม ทำให้เรามีความเชื่อ มีความคิด มีความรู้สึก จนกระทั่งสามารถสร้างวัฒนธรรมขึ้นมาให้คนอยู่ร่วมกันในสังคมได้และสืบทอดต่อ ๆ กันมาจนถึงทุกวันนี้ บทเรียนเรื่องมนุษย์ วัฒนธรรมและภาษาจะทำให้น้อง ๆ ได้เข้าใจถึงความสำคัญมากขึ้นนะคะ สุดท้ายนี้น้อง ๆ สามารถรับชมคลิปการสอนของครูอุ้มได้เพื่อฟังคำอธิบายเกี่ยวกับเรื่องภาษาสร้าง ธำรง และพัฒนาวัฒนธรรม, ภาษาสะท้อนวัฒนธรรม, ภาษากับวัฒนธรรมมีอิทธิพลต่อกันให้น้อง ๆ ได้เข้าใจมากขึ้นรวมไปถึงความสัมพันธ์ของวัฒนธรรมกับภาษา ถ้าอยากรู้แล้วละก็ไปดูพร้อมกันเลยค่ะ

 

 

อย่าพลาดการติดตามบทความภาษาไทยจาก nockacademy