​ขุนช้างขุนแผนเป็นวรรณกรรมที่เชื่อว่ามีเค้าเรื่องจริงในสมัยอยุธยา มีมากมายหลายตอน แต่ตอนที่ถูกนำมาให้เด็กได้เรียนกันมีด้วยกันสองตอนคือกำเนิดพลายงามและขุนช้างถวายฎีกา สำหรับตอนที่น้อง ๆ จะได้เรียนรู้กันในวันนี้คือตอน กำเนิดพลายงาม ซึ่งคือว่าเป็นตอนที่สำคัญอย่างมากเพราะเป็นเหมือนจุดเริ่มต้นของเรื่องราวทั้งหมดของเรื่อง ตอนนี้จะมีความเป็นมา เรื่องย่อ และมีความดีเด่นอย่างไรบ้าง ถ้าพร้อมแล้วเราไปดูพร้อมกันเลยค่ะ

 

ความเป็นมา

 

ขุนช้างขุนแผนเป็นวรรณคดีที่มีมาอย่างยาวนาน แต่ในสมัยรัชกาลที่ 2 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรดเกล้าฯ ให้ชำระเสภาขุนช้างขุนแผน ได้ทรงประชุมกวีเอกสมัยนั้น ช่วยกันแต่งคนละตอนสองตอน สุนทรภู่ก็ได้รับมอบหมายให้ร่วมแต่งด้วย และท่านคงต้องแต่งอย่างสุดฝีมือทำให้ตอน กำเนิดพลายงาม กลายเป็นอีกหนึ่งผลงานเอกของท่าน

 

 

ลักษณะคำประพันธ์

 

กลอนเสภา เป็นคำประพันธ์ชนิดหนึ่ง ซึ่งแต่งเพื่อใช้ขับ เพราะใช้เป็นกลอนขับ จึงกำหนดคำไม่แน่นอน มุ่งการขับเสภาเป็นสำคัญ จึงใช้คำ ๗ คำ ถึง ๙ คำ การส่งสัมผัสนอกเหมือนกับกลอนสุภาพ แต่ไม่บังคับหรือห้ามเสียงสูง ต่ำ ตามจำนวนคำแต่ละวรรค อยู่ในเกณฑ์กลอน ๗-๙ มีแผนผังดังนี้

 

 

ตัวละคร

 

 

ขุนแผน ลูกของขุนไกรพลพ่ายกับนางทองประศรี เมื่อเติบโตรับราชการได้ความดีความชอบจนได้กินตำแหน่งเป็น “ขุนแผนแสนสะท้าน” ปลัดซ้ายในกรมตำรวจภูบาล

ขุนช้าง ลูกของขุนศรีวิชัยกับนางเทพทอง เกิดมาก็หัวล้าน รูปร่างน่าเกลียด ยิ่งเติบใหญ่ หัวก็ยิ่งล้านกว่านกตะกรุม คางและอกมีขนขึ้นรุงรังดูน่าเกลียดน่ากลัวจนเด็กเล็กต่างร้องไห้ตกใจกลัว นอกจากนี้รับราชการกรมตำรวจภูบาล กรมเดียวกับขุนแผน

นางวันทอง เป็นลูกของพันศรโยธากับนางศรีประจัน ต่อมาล้มป่วยเกือบตาย จึงเปลี่ยนชื่อเป็นวันทอง เป็นเพื่อนเล่นสมัยเด็กของขุนช้างและขุนแผน ต่อมาได้เป็นภรรยาของขุนแผนและขุนช้าง มีลูกชื่อพลายงาม ซึ่งเกิดกับขุนแผน

พลายงาม ลูกของขุนแผนกับนางพิมพิลาไลย เมื่อพลายงามเติบใหญ่ รับราชการได้เป็นมหาดเล็ก

นางทองประศรี ภรรยาขุนไกรพลพ่าย แม่ของพลายแก้วหรือขุนแผน มีถิ่นฐานดั้งเดิมอยู่ที่ตำบลวัดตะไกร มีนิสัยมั่นคง เด็ดขาด มุทะลุ

 

เรื่องย่อ ตอน กำเนิดพลายงาม

 

ในตอนที่ขุนแผนถูกจำคุกอยู่ที่เมืองหลวง ขณะนั้นนางวันทองซึ่งกำลังตั้งครรภ์ได้ถูกขุนช้างลักพาตัวมาอยู่ด้วย เมื่อครบสิบเดือนจึงได้ให้กำเนิดบุตรชาย นางให้ชื่อลูกว่า พลายงาม ทีแรกขุนช้างคิดว่าพลายงามคือลูกของตัวเอง แต่เมื่อพลายงามยิ่งโตก็ยิ่งงาม หน้าตาละม้ายคล้ายพ่อที่แท้จริงซึ่งก็คือขุนแผน จนกระทั่งวันหนึ่งขุนช้างรู้ว่าไม่ใช่ลูกของตน จึงลวงไปทำร้ายและเอาท่อนไม้ทับจะให้ตาย ขุนช้างทิ้งพลายงามไว้ในป่าแต่พรายของขุนแผนช่วยไว้ได้ นางวันทองจึงพลายงามเดินทางไปอยู่กับย่าทองประศรีที่กาญจนบุรี พลายงามอยู่กับย่าจนโต ได้บวชเป็นเณรและเล่าเรียนวิชาความรู้เก่งกล้าทั้งเวทมนตร์ คาถา และการสงคราม เมื่อมีโอกาสขุนแผนได้ให้จมื่นศรีนำพลายงามเข้าถวายตัวเป็นมหาดเล็ก

 

 

ตอนกำเนิดพลายงามแสดงการปะทะกันของอารมณ์รักและอารมณ์เกลียดชังอย่างน่าตื่นเต้น ตัวละครมีบุคลิกโดดเด่นชัดเจน แสดงภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมอย่างน่าสนใจ มีความไพเราะงดงามทางวรรณศิลป์ สมกับเป็นฝีมือการแต่งของสุนทรภู่ซึ่งเราจะได้เรียนเรื่องตัวบทที่น่าสนใจกันในบทต่อไป สำหรับบทเรียนเรื่องความเป็นมาของตอนกำเนิดพลายงาม น้อง ๆ สามารถติดตามชมคลิปการสอนย้อนหลังของครูอุ้มได้เพื่อฟังสรุปเรื่องย่อ ไปชมกันเลยค่ะ

 

 

อย่าพลาดการติดตามบทความภาษาไทยจาก nockacademy