สังข์ทอง เป็นวรรณคดีที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณแต่ได้รับความนิยมมาจนถึงปัจจุบัน เพราะถูกนำไปปรับปรุงเป็นบทละครovdในรัชกาลที่ 2 จนได้มาอยู่ในแบบเรียนภาษาไทย นอกจากนี้หนึ่งในตอนที่สำคัญอย่างตอน กำเนิดพระสังข์ นี้ก็ยังเป็นอีกตอนที่สำคัญเพราะมักถูกหยิบยกมาทำเป็นนิทานสำหรับเด็ก แถมยังเคยได้รับรางวัลหนังสือดีสำหรับเด็ก และได้ชื่อว่าเป็นหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชนในปี 2561 อีกด้วย บทเรียนในวันนี้จะพาน้อง ๆ ไปศึกษาตัวบทเด่น ๆ ที่น่าสนใจและคุณค่าในตอนนี้เพื่อไขข้อข้องใจว่าทำไมวรรณคดีที่ถูกแต่งขึ้นเมื่อหลายร้อยปีก่อนถึงมีคุณค่าและอิทธิพลกับเด็กไทย ถ้าพร้อมแล้วเราไปศึกษาเรื่องนี้พร้อมกันเลยค่ะ

ตัวบทเด่น ๆ

ถอดความ กล่าวถึงพระสังข์เมื่อตอนเกิดว่าเป็นเทพลงมาเกิด แม้ว่าจะมีรูปลักษณ์ตอนเกิดที่ไม่เหมือนคนอื่นแต่เพราะเป็นผู้ที่มีบุญญาธิการ จะมีชีวิตที่ดีในบั้นปลายชีวิตถึงจะตกน้ำก็ไม่ไหล ตกไฟก็ไม่ไหม้ จะได้เป็นกษัตริย์และมีชื่อเสียงเลื่องลือไปทั่ว

ถอดความ เป็นบทที่กล่าวถึงหลังจากพระสังข์ออกมาจากหอยสังข์พบมารดาเป็นครั้งแรก นางจันทร์เทวีจึงทำลายหอยสังข์เพื่อที่พระสังข์จะไม่ต้องกลับเข้าไปอีก พระสังข์จึงร้องไห้ตัดพ้อที่พระมารดาทำลายหอยสังข์ ก็เหมือนกับฆ่าพระสังข์ไปด้วย คิดว่ามารดาไม่รัก เพราะขนาดหอยสังข์ยังทุบทิ้งได้

ถอดความ เป็นตอนที่พระสังข์พบกับมารดาครั้งแรกและนางจันทร์เทวีก็ได้ทำลายหอยสังข์ทิ้งไปทำให้พระสังข์เสียใจเป็นอย่างมาก ไม่เข้าใจว่าทำไมแม่ถึงทำลายหอยสังข์ที่เป็นเหมือนชีวิตของตน นางจันทร์เทวีจึงบอกกับพระสังข์ว่าวันนี้ที่ได้เจอกันนั้นถือว่าหมดเคราะห์หมดกรรมแล้ว ขอลูกอย่าว่าแม่เลย เพราะสาเหตุที่สองแม่ลูกต้องมาตกระกำลำบากในป่านี้ก็เพราะหอยสังข์ที่ห่อหุ้มพระสังข์ไว้ทำให้พวกโหรมาใส่ร้ายแม่ และพ่อของพระสังข์หรือก็คือท้าวยศวิมลก็หลงเชื่อพระมเหสีฝ่ายซ้ายที่อิจฉานาง ก่อนจะปลอบใจลูกว่า อีกไม่นานทั้งสองแม่ลูกจะได้กลับวัง

คุณค่า

ด้านเนื้อหาและสังคม

เนื้อหาของสังข์ทอง ตอน กำเนิดพระสังข์ จะโดดเด่นที่สุดในเรื่องความรักของแม่ที่มีต่อลูก เริ่มจากนางจันทร์เทวีที่เมื่อตอนคลอดลูกออกมาแล้วลูกเป็นหอยสังข์ มีรูปลักษณ์ที่ไม่เหมือนคนอื่น อีกทั้งยังถูกใส่ร้าย แต่นางก็ยังรักลูกและคอยดูแลมาหลายปี ไม่เคยนึกรังเกียจลูก ไม่ว่าลูกจะเป็นอย่างไร ด้านพระสังข์เอง ถึงแม้จะไม่ได้เจอหน้าแม่ แต่ก็รับรู้ว่าแม่ต้องออกไปทำงานหนักทุกวัน เมื่อมีโอกาสได้ออกมาก็ช่วยแบ่งเบาภาระ ช่วยแม่ทำงานบ้าน สะท้อนถึงความกตัญญูที่ลูกมีต่อแม่ นอกจากนี้ยังสะท้อนความเชื่อด้านโหราศาสตร์ ดวง กาลกิณีของคนในสมัยนั้น

ด้านวรรณศิลป์

การสรรคำในเรื่องสังข์ทองมีความเหมาะสมและกระชับ ทำให้เนื้อเรื่องดำเนินไปอย่างรวดเร็วไม่ยืดเยื้อ นอกจากนี้ยังมีการใช้โวหารเพื่อให้ผู้อ่านเกิดภาพ และยังมีรสทางวรรณคดีเพื่อให้ผู้อ่านเกิดความรู้สึกตามตัวละครในเรื่อง เช่น ตอนที่นางจันทร์เทวีพูดพระสังข์หลังทุบหอยสังข์แตกไปแล้ว ว่านางคับแค้นใจอย่างไรที่ถูกใส่ร้ายและต้องมาลำบากในป่า

สังข์ทองเป็นวรรณกรรมที่แพร่หลายในสังคมไทยมาอย่างยาวนาน ข้ามผ่านยุคสมัยและถูกสืบทอดมาจนถึงปัจจุบันด้วยเนื้อหาที่สร้างสรรค์สังคม เป็นข้อคิดเตือนใจให้กับคนทุกวัยไม่ว่าจะเด็กหรือผู้ใหญ่ จึงไม่แปลกใจเลยว่าทำไมวรรณคดีเรื่องนี้ถึงเป็นวรรณคดีอีกเรื่องหนึ่งที่ทรงคุณค่า ไม่สูญหายไปตามกาลเวลา สุดท้ายนี้น้อง ๆ สามารถไปรับชมคลิปสรุปเนื้อหาที่ครูอุ้มได้อธิบายไว้เพื่อให้เข้าใจเรื่องทั้งหมดและอย่าลืมชมคลิปการถอดความเรื่องนี้เพื่อทบทวน จะได้ไม่พลาดในการทำข้อสอบนะคะ ไปชมกันเลยค่ะ

อย่าพลาดการติดตามบทความภาษาไทยจาก nockacademy