ศิลาจารึกหลักที่ 1มีความเป็นมาอย่างไร น้อง ๆ ก็คงจะได้เรียนรู้กันไปแล้ว วันนี้เรื่องที่เราจะมาศึกษากันต่อก็คือเนื้อหาเด่น ๆ ที่น่าสนใจและคุณค่าที่อยู่ในศิลาจารึกหลักที่ 1 กันค่ะ ไปดูพร้อมๆ กันเลยว่าในศิลาจารึกจะบันทึกเรื่องเล่าอะไรไว้บ้าง และมีคุณค่าด้านใด

 

ศิลาจารึกหลักที่ 1 : ตัวบทที่น่าสนใจ

 

 

 

พ่อกูชื่อศรีอินทราทิตย์ แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง ตูมีพี่น้องท้องเดียวห้าคน ผู้ชายสาม ผู้หญิงโสง พี่เผือผู้อ้ายตายจากเผือเตียมยังเล็ก

 

ถอดความ พ่อขุนรามคำแหงได้บอกเล่าเรื่องราวของตัวเองว่ามีพ่อชื่อศรีอินทราทิตย์ มีแม่ชื่อนางเสือก มีพี่ชื่อบานเมือง มีพี่น้องร่วมสายเลือดอยู่ 5 คน ผู้ชายสามคน และผู้หญิง 2 คน พี่คนโตเสียชีวิตไปตั้งแต่ยังเล็ก

 

เมื่อกูขึ้นใหญ่ได้สิบเก้าเข้า ขุนสามชนเจ้าเมืองฉอดมาท่เมืองตาก พ่อกูไปรบขุนสามชนหัวซ้าย ขุนสามชนขับมาหัวขวา ขุนสามชนเกลื่อนเข้า ไพร่ฟ้าหน้าใสพ่อกู หนีญญ่ายพายจะแจ้น กูบ่หนี กูขี่ช้างเบกพล กูขับเข้าก่อนพ่อกู กูต่อช้างด้วยขุนสามชน

 

ถอดความ เมื่ออายุได้ 19 ปี ขุนสามชนเจ้าเมืองฉอดยกทัพมาตีเมืองตาก พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ไปรบด้านซ้าย แต่ขุนสามชนมาด้านขวา เมื่อเคลื่อนทัพเข้ามาก็ทำให้ไพร่พลที่หวาดกลัววิ่งหนีกันกระเจิง แต่พ่อขุนรามคำแหงไม่หนีอีกทั้งยังขี่ช้างเข้าไปสู้กับขุนสามชน

 

ตนกูพุ่งช้าง ขุนสามชนตัวชื่อมาสเมืองแพ้ ขุนสามชนพ่ายหนี พ่อกูจึ่งขึ้นชื่อกูชื่อพระรามคำแหง เพื่อกูพุ่งช้างขุนสามชน

 

ถอดความ  พ่อขุนรามคำแหงทำการชนช้างสู้กับช้างของขุนสามชนที่มาสเมืองแล้วชนะ ทำให้ขุนสามชนแพ้ พ่อขุนศรีอินทราทิตย์จึงตั้งชื่อให้ว่าพระรามคำแหง เพราะรบชนะขุนสามคน

 

 

 

เมื่อชั่วพ่อกู กูบำเรอแก่พ่อกู กูบำเรอแก่แม่กู กูได้ตัวเนื้อตัวปลา กูเอามาแก่พ่อกู กูได้หมากส้มหมากหวาน อันใดอันกินอร่อยกินดี กูเอามาแก่พ่อกู กูไปตีหนังวังช้างได้
กูเอามาแก่พ่อกู

 

ถอดความ ในตอนนี้จะพูดถึงความกตัญญูของพ่อขุนรามคำแหงที่มีต่อพ่อแม่ คอยดูแล ได้เนื้อ ผลไม้ดี ๆ ก็เอามาให้พ่อแม่ ไปคล้องช้างได้ช้างดี ๆ ก็เอามาให้พ่อ

 

กูไปท่บ้านท่เมือง ได้ช้างได้งวง ได้ปั่วได้นางได้เงือนได้ทอง กูเอามาเวนแก่พ่อกู พ่อกูตายยังพี่กู กูพร่ำบำเรอแก่พี่กู ดั่งบำเรอแก่พ่อกู พี่กูตาย จึงได้เมืองแก่กูทั้งกลม

 

ถอดความ เมื่อพ่อขุนรามคำแหงไปตีกับเมืองอื่น ได้ช้าง งวง เชลย ผู้หญิง เงิน ทอง ก็เอามาให้พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ เมื่อพระราชบิดาสิ้นพระชนม์แล้วพ่อขุนบานเมืองขึ้นครองราชย์ต่อ พ่อขุนรามคำแหงก็ยังคงความกตัญญูต่อพี่ชายเหมือนที่ทำให้พระราชบิดา จนเมื่อพ่อขุนบานเมืองสิ้นพระชนม์ เมืองทั้งหมดจึงตกมาเป็นของพ่อขุนรามคำแหง

 

ตัวบทศิลาจารึกหลักที่ 1 ที่ยกมา เป็นเรื่องราวตั้งแต่ก่อนที่พ่อขุนรามคำแหงจะได้ขึ้นครองราชย์จนกระทั่งได้เสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติ น้อง ๆ สามารถดูต้นฉบับเทียบกับคำแปลเพิ่มเติมของจารึกหลักที่ 1 ได้ที่ ฐานข้อมูลจารึกในประเทศ

คุณค่าที่อยู่ในศิลาจารึกหลักที่ 1

 

ด้านเนื้อหา 

 

คุณค่าด้านเนื้อหาที่อยู่ในศิลาจารึก ทำให้คนรุ่นหลังได้เรียนรู้ประวัติศาสตร์ผ่านเรื่องราวอันน่าภาคภูมิใจของพ่อขุนรามคำแหง ทั้งการรบ การขึ้นครองราชย์ และที่มาของชื่อ นอกจากนี้ยังได้เรียนรู้ถึงพระจริยวัตรอันงดงามในการปฏิบัติตนด้วยความกตัญญูต่อบิดามารดาและพี่ชาย

 

ด้านแนวคิด

 

คุณค่าด้านแนวคิดที่เห็นอย่างเด่นชัดที่สุดคือความกล้าหาญของพ่อขุนรามคำแหง ความต้องการที่ปกป้องบ้านเมืองทำให้พระองค์กล้าออกไปชนช้างกับศัตรูอย่างเด็ดเดี่ยว และเรื่องของความกตัญญูที่พ่อขุนรามคำแหงให้อธิบายไว้อย่างละเอียดว่าตนดูแลทั้งพระบิดาและมารดาอย่างดี รวมไปถึงพี่ชายอย่างพ่อขุนบานเมืองด้วย

 

คุณค่าด้านวรรณศิลป์

 

ประโยคที่ปรากฏมักเป็นประโยคความเดียว เช่น กูบำเรอแก่พ่อกู กูบำเรอแก่แม่กู กูได้ตัวเนื้อตัวปลา กูเอามาแก่พ่อกู ทั้งหมดนี้เป็นประโยคความเดียว นอกจากนี้ยังมีการใช้คำไทยแท้ หรือภาษาคำโดด ซึ่งภาษาคำโดด หมายถึง ภาษาแบบที่ใช้คำที่มีลักษณะโดด ๆ คือ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปไปตามหน้าที่หรือตามความสัมพันธ์ทางไวยากรณ์เกี่ยวเนื่องกับคำอื่น เป็นคำพยางค์เดียว

 

คุณค่าด้านสังคม

 

ในศิลาจารึกหลักที่ 1 พ่อขุนรามคำแหงได้บันทึกบอกเล่าความอุดมสมบูณ์ของบ้านเมืองอย่างเช่น ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว สะท้อนให้เป็นถึงความเป็นอยู่ที่ไม่ขาดแคลนหรืออดอยาก และการทำศึกเพื่อปกป้องดินแดน ในอดีต  ซึ่งเป็นเรื่องที่สำคัญมาก เพราะทำให้คนรุ่นหลังได้ตระหนักถึงความเสียสละของบรรพบุรุษที่พยายามรักษาประเทศชาติ นอกจากนี้ยังพูดถึงการสืบราชสันติวงศ์ หรือการสืบทอดราชสมบัติ เป็นครองราชสมบัติสืบต่อจากพระมหากษัตริย์พระองค์ก่อนซึ่งอยู่ในราชวงศ์เดียวกัน

 

เป็นอย่างไรบ้างคะน้อง ๆ หลังจากที่ได้ศึกษาและถอดความเนื้อหาในศิลาจารึกกันไปอย่างคร่าว ๆ แล้วยังได้เรียนรู้ถึงคุณค่าของศิลาจารึกอีกด้วย ศิลาจารึกหรือจารึกวรรณคดีนี้มีความสำคัญมาก ๆ เลยนะคะ เพราะทำให้คนรุ่นหลังอย่างเรา ๆ ได้เรียนรู้ประวัติศาสตร์และยังได้ข้อคิดมากมายอีกด้วย สำหรับน้อง ๆ คนไหนที่อยากฟังคำอธิบายเพิ่ม ก็ไปดูคลิปการย้อนหลังของครูอุ้มได้เลยค่ะ ในคลิปครูอุ้มจะสอนเรื่องการถอดความและอธิบายเรื่องคำศัพท์อย่างละเอียด ไปดูกันเลยค่ะ

 

 

ติดตามบทความภาษาไทยใหม่ ๆ ได้ที่ nockacademy